ROM nedir?

Read only memory – sadece okunabilir bellek.

“Sadece okunabilir” diye adlandırılsa da aslında “sadece okumaya elverişli” diye adlandırılması da uygundur. Çünkü bu bellek tiplerine de aslında daha sonradan veri yazılabiliyor. Fakat yazılan bu veri için uygulanan yüksek voltaj veya diğer metodlar, çipin içindeki izolasyon yapısını her seferinde aşındırdığından bir süre sonra çip artık kullanılamaz hale gelecektir. Bu size SSD’lerden tanıdık gelebilir. Bir yazım ömrü olması yönünden benzerlik taşırlar fakat SSD’lerde durum farklıdır. ROM çiplerinin yazımı için özel cihazlar kullanılır.

ROM’lar hemen hemen tüm elektronik cihazların içinde yer alan ve cihazın açma tuşuna bastığınızda gerçekleştirilecek işlemleri içeren birtakım yazılımları içerir. Tamamen sade bir tasarıma sahip bu yazılımlar (ROM yazılımları, BIOS yazılımları), ROM çipi üretilirken çipe yazılır ve daha sonra kolayca değiştirilemez.

ROM’ların nerelerde bulunduğuna dair daha fazla örnek

MP3 Player içinde ROM çipi
Kaynak için tıklayın (İngilizce)
Çoğu cihazda güvenlik nedeniyle ROM dahil tüm çipler beyaz plakların altında yer alır (Fotoğraf: Huawei P20 Lite sökümü)

“ROM yazılımı, ROM atmak vb. deyimler nereden gelmektedir?

Telefon ve diğer çoğu elektronik cihaz üreticileri, özellikle UNIX/LINUX altyapısı kullananlar (açık kaynak kodlu bir işletim sistemi veya temel yazılımı) ürettikleri cihazların içindeki yazılımı (örneğin Android sisteminin bir kısmını) sadece okunabilir olarak ayarladıkları bir bölüme yüklerler fakat bu bölüm ROM çipi üzerinde olmak zorunda değildir; yazılımsal olarak “sadece okuabilir” modda ayarlanan dosyalardır ve yine yazılımsal yolla değiştirilebilirler. Bu yüzden akıllı telefonlarla ilgili, örneğin “Cyanogenmod ROM” gibi söylemler yanlış olup, burada bahsedilen özel yazılımların (custom ROM) aslında gerçek kullanımları “custom firmware, Cyanogen firmware” şeklinde olmaları gerekmektedir (firmware: üretici yazılımı).

ROM yazılımları nelerdir?

ROM yazılımları genel olarak BIOS’tan (Temel Giriş/Çıkış Yazılımı) oluşur. BIOS, bilgisayar ve diğer cihazlarda açılış kapanış işlemlerini, cihazın donanımlarının birbiriyle haberleşmesini ve bunların çalışma kontrolünü sağlar.

ROM yazılımı nasıl değiştirilir?

Flasher/programmer denilen bazı cihazlar ile bilgisayar destekli olarak yeni yazılımlar çipe gönderilebilir. Ayrıca bilgisayar üreticileri çiplerin güncellenebilmesi için BIOS güncellemeleri de yayınlamaktadırlar. Bu güncellemeleri yükleyen yazılımları BIOS tanır ve erişime izin verir, bilgisayar içindeki çip, bu yazıma uygun olacak şekilde yerleştirilmiştir ve program tasarımı bu yerleşimi tanır.

ROM flasher/programmer cihazı
Daha Fazla İçerik
Dernek Nedir, Nasıl Kurulur?