Dernek Nedir, Nasıl Kurulur?

Dernek Nedir, Nasıl Kurulur?
Nedir?

Dernekler; belli bir amaç üzerine bir araya gelen kişilerin, amaçlarını ilgili merkezin mülki idare amirliğine (valilik vb.) bağlı olarak çalışmalarını gerçekleştirdiği, bu çalışmalar için maddi manevi ortaklaşmanın kurulduğu ortamlardır.

Nasıl Kurulur?

Dernekler; içinde çalışma ve prensiplerini içeren tam kapsamlı bir tüzük metninin, Dernek Kuruluş Bildirimi’ nin, Tebligat Adres Bildiriminin ve gerekli olduğu durumda(eğer kurulacak merkez bir iş yeri ise gerekmez ama değilse kat maliklerinin onayını gösterir belge de eklenmelidir) ek belgelerin valilik vb. mülki idare amirliğinin Dernek Masası’ na teslim edildiği andan itibaren tüzel kişilik kazanırlar. Bu işlemleri takip eden ilk 30 gün içinde, tüzüklerinde kanunlarla uyuşmayan bir madde tespit edilirse bu derneğe bildirilir ve değişiklik talep edilir, ilgili değişiklik kısa süre içinde gerçekleştirilmezse dernek feshedilir. Kuruluş için gerekli belgeler Dernekler Dairesi Başkanlığı’ nın resmi web sayfasında (tıklayın) bildirilmiştir.

Tüzük Nasıl Hazırlanır?

Hedeflediğiniz faaliyetlere benzer amaçlarla kurulmuş bir derneğin tüzüğünü alıp düzenleyerek kullanmanız önerilir. Dikkat etmeniz gereken en önemli birkaç hususu belirtmeden önce, Genç Zihin Derneği Tüzüğü’ nü (tıklayın) örnek olarak incelemenizi öneririm.

Dernek adları

Madde 28- Dernek adlarında; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal kelimeleri ile bunların baş ve sonlarına getirilen eklerle oluşturulan kelimeler İçişleri Bakanlığının izni ile kullanılabilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Yasaklar

Bazı ad ve işaretleri kullanma yasağı

Madde 29- Derneklerin, mevcut veya mahkeme kararıyla kapatılmış veya feshedilmiş bir siyasî partinin, bir sendikanın veya üst kuruluşun, bir derneğin veya üst kuruluşun adını, amblemini, rumuzunu, rozetini ve benzeri işaretleri ya da başka bir ülkeye ve daha önce kurulmuş Türk devletlerine ait bayrak, amblem ve flamaları kullanmaları yasaktır.

Kurulması yasak olan dernekler ve yasak faaliyetler

Madde 30- Dernekler;

a) Tüzüklerinde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları dışında faaliyette bulunamazlar.

b) Anayasa ve kanunlarla açıkça yasaklanan amaçları veya konusu suç teşkil eden fiilleri gerçekleştirmek amacıyla kurulamaz.

c) Askerliğe, millî savunma ve genel kolluk hizmetlerine hazırlayıcı öğretim ve eğitim faaliyetlerinde bulunamaz, bu amaçları gerçekleştirmek üzere kamp veya eğitim yerleri açamazlar. Üyeleri için özel kıyafet veya üniforma kullanamazlar.

Kayıt ve yazışma dili

Madde 31- Dernekler, defterlerinde ve kayıtlarında ve Türkiye Cumhuriyetinin resmi kurumlarıyla yazışmalarında Türkçe kullanırlar.

5253 Sayılı Dernekler Kanunu

Yukarıdaki maddelere uyulmadığı takdirde idari para cezasından hapis cezalarına uzanan (özellikle askeri amaç güdülmesinde) ceza yelpazesi bulunmaktadır. Tüzüğünüzü hazırlarken bunlardan birine atıfta bulunmanız halinde geri çevrilebileceğini unutmayınız. Hazırlayacağınız tüzükte belirtmediğiniz taktirde, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan herkesin derneğinize üyelik hakkı bulunmaktadır. İstenmeyen durumlarla karşılaşmamak ve dilekçesi gelen üyeleri reddetmek istediğinizde haklı gerekçe bulundurmak amacıyla tüzüğünüzün üyelik bölümüne bazı özelleştirmeler ekleyebilirsiniz (adli sicil kaydı, mülakat vb.). Aynı şeyler üyelikten çıkarılma için de geçerlidir.

Derneğin Organları

Fazlası da oluşturulabilmek kaydıyla, derneğin 3 ana organı vardır. Bunlar genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur. Genel kurul, derneğin en yetkili birimi olmakla beraber, belli bir gruptan oluşmaz. Bu yapı, derneğin tamamını (üyeler, yönetim kurulu, denetim kurulu,..) içerir. Derneğin üst düzey kararları burada alınır. (Yönetim değişikliği, isim değişikliği, feshedilme…). Genel kurul toplantısının yasalara göre, dernek kurulduktan sonraki ilk 6 ay içinde toplanması ve dernek organlarını oluşturması, ilk kararları alması ve bunu mülki idare amirliğine bildirmeleri gerekmektedir. Ayrıca genel kurul, ilk toplantıdan sonra tüzükte belirtilen periyotta “olağan” toplanır (en fazla 3 yılda 1). Bu toplantıyı gerçekleştirmeyen dernekler uyarılır, sonrasında ceza alır ve kapatılır. Aksi belirtilmedikçe genel kurul dernek merkezinde toplanır fakat bu bildirim yapılmak kaydıyla değişebilir.

Derneğin genel kuruldan sonraki en yetkili organı yönetim kuruludur ve 5 asıl, 5 yedek üyeden oluşur. Yönetim kurulu genel kurulda oy ile belirlenerek ilan edilir ve görevine başlar. Fakat bu süreden önce, kurucu üyeler içinden 5 kişi yönetim kurulu geçici üyeleri olarak belirlenir. Yeri gelmişken, dernek kurulması için en az 7 kurucu üye gereklidir ve ilk genel kurula kadar 5 yönetim kurulu asıl üyesi, 5 yedek üyesi; 3 denetim kurulu asıl üyesi ve 3 yedeği ve bunların asıl üyelerinin sayısı kadar normal üye (8) üyeye, toplamda 24 üyeye ulaşılmalıdır. Aksi takdirde, dernek genel kurulu katılımcı yetersizliğinden ertelenir.

Denetim kurulu ise, derneğin faaliyet/amaç ilişkisini, mali akışını ve bu akışın ne amaca doğru olduğunu tespit eder, sonuçları genel kurul veya yönetim kurul toplantılarına istendiğinde sunar. Bu kurul, derneğin otokontrolünü sağlar ve cezalara karşı önlem olarak düşünülebilir. Eğer denetim kurulunuz amaç/faaliyet ilişkinizi, defterlerinizi dikkatli incelemezse cezalarınız kaçınılmaz olacaktır.

Toplantılar Hakkında

Genel kurul toplantılarından ilgili bölümde bahsetmiştik. Bunlara ek olarak toplantılarda bir hazırun listesi bulunması gerektiğini, bu listede tüm üyelerin isimlerinin olması gerektiğini ve karşılarında (katılanların) imza atabilecekleri yerler bulunması gerektiğini de unutmamalıyız. Yönetim kurulu veya denetim kurulunun talepleri üzerine, üyelerin %10′ unun yazılı talebi veya mahkeme kararı üzerine olağanüstü genel kurul toplantıları yapılır.

Yönetim Kurulu toplantıları derneğin daha özel kararları (aidat yetkilendirmesi, dernek adına yazılım vb. kullanım başvuruları..) için toplanır. (Yönetim kurulu başkanı derneğin de başkanıdır.)

Bunlara ek olarak uyulması gereken hususlar hakkında mutlaka okumanız gereken kanun, kararnameler ve tüzük örnekleri aşağıdaki gibidir.

Bu yazı daha sonra ek bilgiler ile güncellenebilir. Yazı ile ilgili bilgilere abone olmak veya soru sormak için yorum kısmından yorum yazıp göndermeden önce her iki seçeneği de işaretlemenizi öneririm.

1-Dernekler Nasıl Kurulur?

2-Dernekler ile ilgili tüm bildirim belgeleri

3-Dernek kuruluşundan sonra yapılacak işlemler

4-4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu, dernekler ile ilgili düzenlemeler

5-Örnek Tüzük: GEZİDER Tüzüğü

Daha Fazla İçerik
Yoldaki Ev